Enkele weken geleden ontplofte de bom. Het uit het Frans vertaalde boek ‘Entretiens – Gesprekken’ van Mgr. A. J. Léonard, verschenen net voor de Antwerpse grote boekenbeurs, deed heel de would be intelligentia steigeren voor de “dwaasheid” van de auteur, de doctor en geaggregeerd magister in de wijsbegeerte, nieuwe aartsbisschop en primaat van België. De term ‘Immanente gerechtigheid’ (justice immanente) was plots voor heel de weldenkende goegemeente de grootste ethische nonsens ooit.
Op Telenet konden we lezen: “Léonard zegt dat aids rechtvaardig is”. Wouter Beke (voorzitter a.i. CD&V): “Dit staat ver af van de christelijke waarden die zo vele beleven en inspireren”. Met hem eveneens Yves Leterme. Mia De Schampelaere (eresenator CD&V): “Ziek zijn is nooit rechtvaardig”. Reimond Bieringer en Didier Pollefeyt (hoogleraren theologie KUL): “Immanent onrecht”. Parochiefederatie Roeselare-Centrum: “Wij nemen afstand van die betweterige uitspraak”. Peter De Graeve (filosoof in De Standaard): “Ontluisterende uitspraak”. Zuster Monica Van Kerrebroeck (gewezen Vlaams parlementslid CD&V): “Ik kan hier echt niet mee om”. De grote ethische tenoren als Mark Van de Voorde (inspiratiebron van CD&V hoofdbestuur), Bert Claerhout (hoofdredacteur van “Kerk en Leven”),.. één hoestbui tegen Mgr Léonard. Onvoorstelbaar.
En daarop volgde hun verwijt dat de aartsbisschop, zelfs na zijn uitvoerige toelichting en verduidelijking, zich niet excuseerde ! Waarom moest de aartsbisschop zich excuseren ? Om hun gemis van onderlegdheid en het dom napraten wat anderen in hun onkunde voorzeggen ? Mogen we het hier hebben over een “ignorantia crassa” et “culpabilis” ? Zeker voor iemand als Rik Torfs !
Hoe is het mogelijk dat zij de oude term “Immanente gerechtigheid” (justice immanente) niet hebben begrepen ? Op de hem gestelde vraag antwoordde de aartsbisschop dat hij hiermee alvast geen straf van God bedoelt. Die term die hij hoogst voorzichtig en genuanceerd als mogelijkheid en precies in tegenstelling met een straf van God gebruikte (“ hoogstens een soort immanente gerechtigheid”) is helemaal niet nieuw. Het gaat om een wetmatigheid binnen de natuur zelf, die als het ware blind zelf haar rechten (gerechtigheid) opeist. Het gaat dus niet om gerechtigheid in de vermeende morele betekenis.
Mgr. A. J. Léonard verwijst naar het uitgangspunt van de aidspandemie, zoals men de mogelijke oorzaken van kanker kan aanwijzen als waarschuwing. Het is algemeen aanvaard dat het aidsvirus zich aanvankelijk bij de mens verspreidde, en ook nu nog meestal, doch niet altijd, doorgegeven wordt binnen een promiscue levensmilieu. Hij stigmatiseert niet de patiënt en zeker niet de zieken die onschuldig werden besmet. Als pastor wijst hij terecht op de gevaren van een zekere ongeordende levensstijl.
Waar ligt de oorzaak van dit onbegrip ? Het begrip “gerechtigheid” heeft in het Nederlands een ethische connotatie. Mogelijks is die vertaling niet gelukkig geweest. Maar zoek een ander woord. Misschien moet het woordenboek de betekenis van “gerechtigheid” bijschaven. Dat zal van Dale en consoorten wellicht ook moeten doen voor de term ‘huwelijk’. Of moet ik tegen mijn zin kardinaal Mercier zaliger gelijk geven, die ooit beweerde dat het Nederlands (Vlaams) niet een geschikte taal was om het filosofisch denken te verwoorden ?
Maar zoek nu ook naar de Leuvense profs. In “Knack” van 20 oktober 2010 schreef de Leuvense theoloog Lieven Boeve: “Léonard spreekt zichzelf tegen”. Léonard sprak zichzelf helemaal niet tegen. Boeve vergiste zich in de interpretatie van de aartsbisschop, alsof die hier zou redeneren vanuit de klassieke natuurwet die Boeve graag afwijst en verdringt voor het personalisme. Deze verwarring is tot in de media doorgeklonken. In die zelfweerwraak van de natuur legde Boeve zelf de link met God die de natuur geschapen heeft en dus langs die weg toch weer volgens Mgr. Léonard impliciet aan het straffen gaat. Mgr Léonard legde juist niet die link. Jürgen Mettepenningen, oud- student en vriend van Lieven Boeve, kon zich waarschijnlijk evenmin van dit vooroordeel ontdoen. Beiden zaten op eenzelfde golflengte.
Juist al deze luide tenoren zouden zich moeten excuseren en belijden: “We hebben ons vergist”. Doch blijkbaar bijten ze zichzelf liever vast, betweterig in hun eigen “groot gelijk”.
Wel hebben figuren als Herman De Dijn, René Stockman en Gerard Bodifée, zelfs iemand als Walter Pauli en iemand als Koen Meulenaere op hun lange tenen kunnen trappen. Maar zullen de gelijkhebbers die stemmen gehoord hebben ?
Si amicus Plato, magis amica veritas.
Jozef Decoene
Op Telenet konden we lezen: “Léonard zegt dat aids rechtvaardig is”. Wouter Beke (voorzitter a.i. CD&V): “Dit staat ver af van de christelijke waarden die zo vele beleven en inspireren”. Met hem eveneens Yves Leterme. Mia De Schampelaere (eresenator CD&V): “Ziek zijn is nooit rechtvaardig”. Reimond Bieringer en Didier Pollefeyt (hoogleraren theologie KUL): “Immanent onrecht”. Parochiefederatie Roeselare-Centrum: “Wij nemen afstand van die betweterige uitspraak”. Peter De Graeve (filosoof in De Standaard): “Ontluisterende uitspraak”. Zuster Monica Van Kerrebroeck (gewezen Vlaams parlementslid CD&V): “Ik kan hier echt niet mee om”. De grote ethische tenoren als Mark Van de Voorde (inspiratiebron van CD&V hoofdbestuur), Bert Claerhout (hoofdredacteur van “Kerk en Leven”),.. één hoestbui tegen Mgr Léonard. Onvoorstelbaar.
En daarop volgde hun verwijt dat de aartsbisschop, zelfs na zijn uitvoerige toelichting en verduidelijking, zich niet excuseerde ! Waarom moest de aartsbisschop zich excuseren ? Om hun gemis van onderlegdheid en het dom napraten wat anderen in hun onkunde voorzeggen ? Mogen we het hier hebben over een “ignorantia crassa” et “culpabilis” ? Zeker voor iemand als Rik Torfs !
Hoe is het mogelijk dat zij de oude term “Immanente gerechtigheid” (justice immanente) niet hebben begrepen ? Op de hem gestelde vraag antwoordde de aartsbisschop dat hij hiermee alvast geen straf van God bedoelt. Die term die hij hoogst voorzichtig en genuanceerd als mogelijkheid en precies in tegenstelling met een straf van God gebruikte (“ hoogstens een soort immanente gerechtigheid”) is helemaal niet nieuw. Het gaat om een wetmatigheid binnen de natuur zelf, die als het ware blind zelf haar rechten (gerechtigheid) opeist. Het gaat dus niet om gerechtigheid in de vermeende morele betekenis.
Mgr. A. J. Léonard verwijst naar het uitgangspunt van de aidspandemie, zoals men de mogelijke oorzaken van kanker kan aanwijzen als waarschuwing. Het is algemeen aanvaard dat het aidsvirus zich aanvankelijk bij de mens verspreidde, en ook nu nog meestal, doch niet altijd, doorgegeven wordt binnen een promiscue levensmilieu. Hij stigmatiseert niet de patiënt en zeker niet de zieken die onschuldig werden besmet. Als pastor wijst hij terecht op de gevaren van een zekere ongeordende levensstijl.
Waar ligt de oorzaak van dit onbegrip ? Het begrip “gerechtigheid” heeft in het Nederlands een ethische connotatie. Mogelijks is die vertaling niet gelukkig geweest. Maar zoek een ander woord. Misschien moet het woordenboek de betekenis van “gerechtigheid” bijschaven. Dat zal van Dale en consoorten wellicht ook moeten doen voor de term ‘huwelijk’. Of moet ik tegen mijn zin kardinaal Mercier zaliger gelijk geven, die ooit beweerde dat het Nederlands (Vlaams) niet een geschikte taal was om het filosofisch denken te verwoorden ?
Maar zoek nu ook naar de Leuvense profs. In “Knack” van 20 oktober 2010 schreef de Leuvense theoloog Lieven Boeve: “Léonard spreekt zichzelf tegen”. Léonard sprak zichzelf helemaal niet tegen. Boeve vergiste zich in de interpretatie van de aartsbisschop, alsof die hier zou redeneren vanuit de klassieke natuurwet die Boeve graag afwijst en verdringt voor het personalisme. Deze verwarring is tot in de media doorgeklonken. In die zelfweerwraak van de natuur legde Boeve zelf de link met God die de natuur geschapen heeft en dus langs die weg toch weer volgens Mgr. Léonard impliciet aan het straffen gaat. Mgr Léonard legde juist niet die link. Jürgen Mettepenningen, oud- student en vriend van Lieven Boeve, kon zich waarschijnlijk evenmin van dit vooroordeel ontdoen. Beiden zaten op eenzelfde golflengte.
Juist al deze luide tenoren zouden zich moeten excuseren en belijden: “We hebben ons vergist”. Doch blijkbaar bijten ze zichzelf liever vast, betweterig in hun eigen “groot gelijk”.
Wel hebben figuren als Herman De Dijn, René Stockman en Gerard Bodifée, zelfs iemand als Walter Pauli en iemand als Koen Meulenaere op hun lange tenen kunnen trappen. Maar zullen de gelijkhebbers die stemmen gehoord hebben ?
Si amicus Plato, magis amica veritas.
Jozef Decoene
Geen opmerkingen:
Een reactie posten